Myślenie nadzieją

Młodzi badacze związani bezpośrednio lub pośrednio z Katedrą Performatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego myślą o przyszłości. Wszystkie przedstawiane tutaj teksty są zmienionymi wersjami prac licencjackich, co warte odnotowania, bo mamy do czynienia z tekstami niezwykle dojrzałymi, zaangażowanymi, samodzielnymi intelektualnie i myślowo. Teksty autorstwa Zuzanny Berendt, Witolda Loski, Anny Majewskiej i Nastazji Zajączkowskiej łączy nie tylko pokrewieństwo afiliacyjne – łączy je przede wszystkim akt myślenia nadzieją, który badacze ustanawiają w swoich tekstach jako palącą potrzebę współczesnej humanistyki i jako etyczny obowiązek każdego z nas.

W myśleniu nadzieją wychodzą poza antropocentryczny i kapitalistyczny reżim porządkujący nasze życia – krytycznie spekulują o możliwych światach, w których to, co ludzkie, nawiąże afirmatywne i wzmacniające relacje z tym, co więcej niż ludzkie. Niewątpliwie badacze uprawiają ćwiczenia wyobraźni, zapraszając nas do podjęcia wysiłku wyobrażenia sobie świata inaczej – w relacjach, sojuszach, współtowarzyszeniu, współmyśleniu, współdziałaniu – ze zwierzętami, z krajobrazami, technologiami.

Autorzy chcą nam coś powiedzieć: tak, giniemy; żyjemy w rozwarstwiających się i nawarstwiających kryzysach. Umieramy na granicach (!) człowieczeństwa i sprawczości tego, co ludzkie. Może czekamy na powrót radykalnego Oświecenia, a może osuwamy się w barbarzyństwo. Zdania są podzielone. Póki co ktoś właśnie umarł, zniknął, osunął się – migrant, ostatni osobnik z danego gatunku zwierząt lub roślin, kropla z topniejącego lodowca.

Prezentowane teksty oświetlają się wzajemnie i tworzą konstelację (infrastrukturę) namysłu nad dziejącą się tu i teraz ekokatastrofą, przekonując, że nie mamy już czasu na inną humanistykę niż taka, która rewidując nasze usytuowania w świecie, pozwoli dać odpowiedź i propozycje przyszłości.

Badacze myślący nadzieją są nam dziś bardzo potrzebni. Dziękuję Autorom za otwarcie przestrzeni do wspólnej pracy myślowej i do procesu przezwyciężania kryzysu wyobraźni. Zapraszając czytelniczki i czytelników „Performera” do lektury zgromadzonych tu tekstów, nie mam wątpliwości, że wyobrazicie sobie świat, który może się dobrze skończyć.

O autorce