Wyszukiwanie w encyklopedii:

Data publikacji: 2011-03-27

Ostatnia aktualizacja: 2021-04-15

sztuka jako wehikuł

używana przez Grotowskiego w ostatnim okresie pracy twórczej nazwa typu sztuk performatywnych, nad którymi pracował w Workcenter of Jerzy Grotowski w Pontederze (od roku 1996 Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards) realizując Akcję. Jest także używana na określenie tej ostatniej fazy twórczości (okres sztuki jako wehikułu). W drugiej połowie lat 80., po przeniesieniu ze Stanów Zjednoczonych do Włoch przez krótki czas używano też nazwy Sztuki Rytualne (Ritual Arts). Źródła terminu sięgają lat 60. i przedmowy Petera Brooka do książki Towards a Poor Theatre, w której padają słowa: „dla Grotowskiego aktorstwo jest wehikułem”, powtórzone i rozwinięte w roku 1987 w czasie konferencji we Florencji. Odpowiadając w jej trakcie Brookowi, Grotowski wygłosił przemówienie, które stało się podstawą tekstu Performer. Wraz z wypowiedzią Od zespołu teatralnego do sztuki jako wehikułu tworzy on swoisty podwójny manifest tego etapu poszukiwań, zarysowując wizję sztuki, która nie jest celem, ale praktycznym środkiem, a zarazem formą procesów o charakterze duchowym. Po śmierci Grotowskiego prace nad sztuką jako wehikułem kontynuuje Thomas Richards.

Bibliografia:

Peter Brook: Sztuka jako wehikuł, przełożyła Magda Złotowska, „Notatnik Teatralny” 1992 nr 4, s. 27–29.

Jerzy Grotowski: Od zespołu teatralnego do sztuki jako wehikułu, w oparciu o konferencje Jerzego Grotowskiego w Modenie (październik 1989) i w Irvine (maj 1990); transkrypcje obu konferencji uzupełnił i na nowo opracował autor, przełożyła z języka hiszpańskiego Magda Złotowska, artykuł autoryzowany przez Jerzego Grotowskiego, „Notatnik Teatralny” 1992 nr 4 (zima), s. 31–43.

Jerzy Grotowski: Performer, przełożył na polski z oryginalnej wersji francuskiej opublikowanej we Włoszech autor, [w:] Jerzy Grotowski, Teksty z lat 1965–1969. Wybór, wybór i redakcja Janusz Degler, Zbigniew Osiński, wydanie 2 poprawione i uzupełnione, Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1990, s. 214–218; wydanie 3 – 1999.

Roger F. Repohl: Liturgia jako wehikuł, “Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2007 nr 79/80 (czerwiec–sierpień), s 140–142.

Thomas Richards: Pracując z Grotowskim nad działaniami fizycznymi, przełożyli Andrzej Wojtasik, Magda Złotowska, Kraków 2003.

Thomas Richards: Punkt graniczny przedstawienia, rozmawiała Lisa Wolford, przełożył Artur Przybysławski, konsultowała Magda Złotowska, przekład zredagował i do druku przygotował Grzegorz Ziółkowski, Wrocław 2004.