Wyszukiwanie w encyklopedii:
Staniewski Włodzimierz
(ur. 1950), reżyser, aktor. W czasie studiów polonistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim związał się z krakowskim Teatrem STU i wziął udział w legendarnym spektaklu Spadanie (1970). W czasie jednego z przedstawień w roku 1971 zwrócił na niego uwagę Jerzy Grotowski i zaprosił do pracy w zamkniętej grupie parateatralnej. W krótkim czasie Staniewski stał się jednym z najbliższych współpracowników Grotowskiego, a w następnych latach liderem prowadzącym własne projekty. W roku 1975 w wyniku konfliktu odszedł od Grotowskiego i wraz z niewielką grupą współpracowników (m.in. Jadwiga i Tomasz Rodowiczowie, Henryk Andruszko, Anna Zubrzycka, Mariusz Gołaj) rozpoczął realizację własnego programu działań artystycznych i kulturowych. W roku 1977 założył Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”, którego liderem jest do dziś. Wypracował filozofię i praktykę swoistej ekologii działania łączącego aktywność artystyczną i kulturową (manifest Po nowe naturalne środowisko teatru, 1980). Inicjował i prowadził szeroko zakrojone projekty badawczo-artystyczne związane z budowaniem żywej relacji z tradycjami ludowymi, początkowo pogranicza polsko-ukraińsko-białoruskiego, a następnie europejskimi (od końca lat 90. koncentruje się na kulturze starożytnej Grecji). We współpracy z członkami „Gardzienic” (zwłaszcza Tomaszem Rodowiczem i Mariuszem Gołajem) stworzył własną metodę treningu aktorskiego bazującego na muzyczności i wzajemności. Dzięki temu możliwe było powstanie niepowtarzalnego i inspirującego dla wielu twórców i zespołów języka teatralnego. Wyreżyserował wszystkie przedstawienia „Gardzienic”: Spektakl wieczorny (1977), Gusła (1981), Żywot protopopa Awwakuma (1983), Carmina Burana (1990) Metamorfozy (1997), Elektra (2003), Ifigenia w A. (2007). Osiągnięcia te zapewniły mu pozycję jednego z czołowych przedstawicieli światowego teatru niezależnego. Wraz z Alison Hodge opublikował książkę The Hidden Territories. The Theatre of Gardzienice (2004).
Paul Allain, Gardzienice. Polish Theatre in Trasition, Harwood Academic Publishers, Amsterdam 1997.
Małgorzata Dziewulska: Gospodarstwo „Gardzienice”, „Didaskalia” 1997 nr 22.
Jarosław Fret: Gardzienicki dar języków. Próba opisania aktorstwa, „Odra” 1995 nr 1.
Goście Starego Teatru. Spotkanie jedenaste. Z Włodzimierzem Staniewskim rozmawia Małgorzata Dziewulska. Spisała Maryla Zielińska, „Teatr” 1994 nr 12.
Ireneusz Guszpit: Staniewski – Gardzienice, [w:] tegoż: Sceny z mojego teatru, Wrocław 2003.
Alison Hodge, Włodzimierz Staniewski: Gardzienice i aktor naturalizowany, „Dialog” 2003 nr 5.
Leszek Kolankiewicz: Etnooratorium – świętych obcowanie, „Res Publica” 1987 nr 5.
Leszek Kolankiewicz; Muzyczna struktura mitów, [w:] tegoż, Wielki mały wóz, Gdańsk 2001, s. 113–178.
Tadeusz Kornaś: „Gardzienice”: Włodzimierz Staniewski i Ośrodek Praktyk Teatralnych, Kraków 2004.
„Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2001, nr 1–4 (specjalny wolumin poświęcony w całości działalności Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”).
Odczynianie świata. Z Włodzimierzem Staniewskim rozmawia Zbigniew Taranienko, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 1991 nr 3/4.
Zbigniew Osiński: „Gardzienice”: praktykowanie humanistyki, [w:] Parateatr II, Ośrodek Teatru Otwartego „Kalambur”, Wrocław 1982.
Włodzimierz Staniewski with Alison Hodge, Hidden Territories. The Theatre of Gardzienice, Routledge, London – New York 2004.
Zbigniew Taranienko: Gardzienice. Praktyki teatralne Włodzimierza Staniewskiego, Lublin 1997.
Teatr obiecany. 30 lat „Gardzienic”. Sympozjum w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej, Warszawa 22–23 stycznia 2008, opracowanie i redakcja Wojciech Dudzik i Zbigniew Taranienki, Warszawa 2008.