Polski teatr Zagłady

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Wydawnictwo Krytyki Politycznej

Warszawa 2013

Polski teatr Zagłady to propozycja nowej perspektywy oglądu polskiego teatru. I zarazem pierwsza w Polsce monografia poświęcona problematyce teatru Zagłady.

Autor daje pełny przegląd zjawisk teatralnych – od wyreżyserowanej przez Leona Schillera Wielkanocy po (A)pollonię Krzysztofa Warlikowskiego. Ani przez chwilę nie zapomina jednak, z jakiej pozycji mówi – w jakim momencie historycznym i na jakim etapie kulturowych negocjacji. Ujawnia związane z najnowszymi debatami pokusy „symbolicznych zadośćuczynień” i pułapki „retoryki wzniosłości”.

Krytycznemu namysłowi poddana tu zostaje swoista gra prowadzona w ramach teatru, i szerzej – społeczny dyskurs związany z Zagładą. Gra pamięci mechanizmami obronnymi a szokiem ich przekłamania. Niziołek odwraca znaną konstatację, „że z perspektywy polskiej kultury źle widać Holokaust”, i stawia kontrowersyjną tezę, że to właśnie formy tego „złego widzenia” ukształtowały najwybitniejsze zjawiska polskiego powojennego teatru.

Nie jest to jednak książka o historii teatru, ale o objawiających się w teatralnym medium głębokich procesach zachodzących w polskiej kulturze, o dziejach zbiorowej myśli i afektów. To jedna z tych publikacji, które dotykają kwestii zasadniczych dla naszej tożsamości i przez które dokonuje się praca w obrębie samoświadomości Polaków.

Zobacz również:

Marta Kufel: Cudowna tabliczka i (nie)widzialność ujawnionego. Grzegorz Niziołek: „Polski teatr Zagłady", „Performer" 7/2013.