My i nasze Siedliska

Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011, wyd. III

My i nasze Siedliska to książka niezwykła, złożona ze wspomnień, zapisów dziennikowych i listów rodzinnych Matyldy z Windisch-Graetzów Sapieżyny – zarazem oryginalny portret nieprzeciętnej arystokratki i fascynujący dokument minionej epoki.

Wspomnienia obejmują lata od roku 1893 – roku ślubu młodej Austriaczki Matyldy z Pawłem Sapiehą – do końca lat pięćdziesiątych XX wieku. Ze sprawami dnia codziennego sąsiadują wielkie wydarzenia polityczne – wojny światowe, rozpad Austro-Węgier, powstanie państwa polskiego. Upada arystokracja jako formacja społeczno-kulturowa, co autorka przyjmuje bez buntu, jako nieuchronną konieczność. Matylda przeżywa dwie wojny, śmierć najstarszego syna i ukochanego męża, utratę majątku, a tym samym pozycji społecznej, jednak osobiste tragedie nie są w stanie pozbawić jej krytycznego stosunku wobec odchodzącego świata i obiektywizmu sądów. Autorka imponuje inteligencją, otwartością na świat, spójnością poglądów, które wyraża w barwny, atrakcyjny także dla dzisiejszego czytelnika sposób.