Dariusz Kosiński

Grotowski. Profanacje

Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2015

Widząc zasadniczą odmienność myślenia i praktyki Grotowskiego, proponuję jego stosunek do mitów i świętych polskich figur widzieć jako akty profanacji, w rozumieniu zaproponowanym przez Giorgia Agambena. To z kolei wiedzie do postawienia zasadniczych pytań o podstawowe, w dużej mierze wciąż – moim zdaniem – aktualne, rozpoznania dotyczące współczesnej cywilizacji i egzystencji, które rozegrał Grotowski w jednym ze swoich najbardziej znanych przedstawień – Akropolis. Przy zachowaniu i dążeniu do wypełnienia wszystkich historycznoteatralnych zobowiązań, celem tej książki okazało się ostatecznie postawienie pytań, a może nawet próba sformułowania odpowiedzi dotyczących nie wczesnych lat sześćdziesiątych. i nie zmarłego niemal piętnaście lat temu twórcy, ale tego, przed czym my sami stajemy dziś. W tym wymiarze, który jest też wymiarem najbardziej osobistym, chciałbym, by ta książka sama okazała się skuteczną profanacją – przywróceniem dokonań Jerzego Grotowskiego wspólnemu użytkowaniu.

Fragment Wejścia

Nadrzędnym walorem tej rozprawy jest jej ukierunkowanie interpretacyjne – odczytanie przedstawień romantycznych Jerzego Grotowskiego w Teatrze 13 Rzędów w kontekście formacji „szyderców” (tu odwołanie do książki Marty Piwińskiej) […]. Dariusz Kosiński starannie konfrontuje zrekonstruowaną materię teatralną ze świadectwami odbioru przedstawień, a także z nawarstwionymi konstruktami interpretacyjnymi, wytworzonymi przez krytyków i wcześniejszych badaczy. (Zbigniew Majchrowski)

Dariusz Kosiński podejmuje niemal archeologiczną próbę zdjęcia kolejnych warstw, tektoniki utworzonej przez nawarstwiające się opinie, aby dotrzeć do sytuacji komunikacyjnej sprzed pół wieku i zastąpić ją narracją maksymalnie oczyszczoną od uroszczeń modnych i wszystkożernych metodologii. Ten genialny w swojej prostocie zabieg można nazwać hermeneutyką wydarzenia teatralnego, metodą, która ponad doraźne opinie i niewczesne domniemywania bardziej sobie ceni twardy grunt – szczegółową dokumentację […] (Marek Troszyński)

Dariusz Kosiński (ur. 1966), profesor w Katedrze Performatyki Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmował się historią i teorią sztuki aktorskiej XIX wieku (Sztuka aktorska Wandy Siemaszkowej, Kraków 1997; Sztuka aktorska w polskim piśmiennictwie teatralnym XIX wieku…, Kraków 2003; Dramaturgia praktyczna. Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki, Kraków 2005). W latach 2005–2008 kierował projektem badawczym „Polskie piśmiennictwo teatralne XIX wieku”, którego efektem jest m.in. redagowana przez niego seria o tej samej nazwie (ostatnio opublikował w niej wybór pism teatralnych Józefa Kotarbińskiego). Przez kilka lat zajmował się badaniami nad swoistością polskiej tradycji teatralnej i performatywnej, opublikował: Polski teatr przemiany (Wrocław 2007) oraz autorską syntezę dziejów polskich przedstawień Teatra polskie. Historie (Warszawa 2010; Nagroda Znaku i Hestii im. księdza Józefa Tischnera 2011; Nagroda Naukowa im. Jerzego Giedroycia, 2012). Rozwija te badania w kierunku analiz współczesnych przedstawień i dramatów społecznych, m.in. związanych z katastrofą smoleńską (Teatra polskie. Rok katastrofy, Warszawa 2012). Odrębny przedmiot jego badań zajmują twórczość i idee Jerzego Grotowskiego; jest autorem popularnej biografii artysty Grotowski. Przewodnik (Wrocław 2009), obecnie pracuje nad książką poświęconą jego wczesnym przedstawieniom. W latach 2010–2013 był dyrektorem naukowym Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Należał do zespołu redakcyjnego Tekstów zebranych Jerzego Grotowskiego (Warszawa 2012). Zajmuje się także interpretacją dramatu (m.in. książka Sceny z życia dramatu, Kraków 2004). Wspólnie z Ireneuszem Guszpitem przygotowuje edycje pism teatralnych Juliusza Osterwy (Przez teatr – poza teatr, Kraków 2004; Antygona, Hamlet, Tobiasz…, Kraków 2007). Od kwietnia roku 2014 jest zastępcą dyrektora Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Jest także wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych.