Guślarz i eremita. Jerzy Grotowski: od wykładów rzymskich (1982) do paryskich (1997–1998)

Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2007

Postrzegam twórczość Jerzego Grotowskiego w jej kolejnych odsłonach – Teatr Źródeł, Dramat Obiektywny i sztuka jako wehikuł – jako przemianę w działanie nostalgii za świetlistą nieskazitelnością, do której po urodzeniu (czytaj: wcieleniu) nie mamy już dostępu, gdyż oddziela nas od niej zasłona iluzji i zapomnienia. Przedarcie się przez nią równoznaczne byłoby z wymknięciem się z pętli czasu. Sądzę, że u Grotowskiego ta gnostycka w duchu soteriologia stopiła się w jedną całość z soteriologią hinduskiej jogi, stanowiącej nie tylko system przekonań, ale nade wszystko precyzyjne narzędzie umożliwiające realizację idei zawieszenia rozciągłości czasowej. Praktyki Grotowskiego jawić się mogą zatem jako swoiste nawiązanie do jogi, pojmowanej jako jarzmo dla procesów świadomościowych, a także – łącznik z rzeczywistością transcendentną. Gdyż jak jogę napędza je dążenie do wyzwolenia z więzienia historii i osobistych idiosynkrazji w oparciu o wyrafinowane techniki obejmujące istotę ludzką w jej całkowitości. (fragment książki)