Wyszukiwanie w encyklopedii:

2017-09-25
2020-02-23

Wujaszek Wania

przedstawienie według dramatu Antoniego Czechowa wyreżyserowane przez Jerzego Grotowskiego w Teatrze Kameralnym w Krakowie (dziś Scena Kameralna Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej). Premierowy spektakl odbył się 14 marca 1959. Reżyseria: Jerzy Grotowski; scenografia: Julita Fedorowicz; muzyka: Adam Kaczyński. Obsada: Halina Gallowa (Niania), Roman Wójtowicz (Telegin), Kazimierz Meres (Astrow), Jerzy Kaliszewski (Wojnicki), Jadwiga Żmijewska (Wojnicka), Maria Kościałkowska (Sonia), Zofia Niwińska (Helena), Alfred Szymański (Profesor). Grotowski odrzucił mocno kojarzony z dramatami Czechowa koloryt lokalny i obyczajowy, dążąc do uniwersalizacji dramatu i koncentrując się na konflikcie idei. Postacie, pozbawione literackich charakterów, były nosicielami dwóch antagonistycznych postaw jednostek względem życia. Ludziom konwenansu, „wyobcowanym” (przede wszystkim profesor Sierebriakow) przeciwstawiał bohaterów walczących o zdobycie własnych norm i wartości w ścisłym związku z naturą i ludzką pracą (przede wszystkim Astrow, także Wojnicki). Reżyser podzielił przestrzeń na dwa plany: wnętrze domu – plan „wyobcowanych” – oraz plener – „plan Życia”. Także akcję sceniczną organizował zgodnie ze znaczącymi opozycjami. Dbał też o rytmizację działań aktorskich i wyraziste konstruowanie sytuacji ściśle związanych z podejmowanym tematem wiodącym. Spektakl spotkał się z jednoznacznie negatywnym przyjęciem krytyki, która zarzucała reżyserowi przeintelektualizowanie, brak zainteresowania człowiekiem, a przede wszystkim zniszczenie konstrukcji oryginału. Trudno dzisiaj ocenić, na ile złe przyjęcie tego przedstawienia wynikało z przyzwyczajeń i oczekiwań widzów i krytyków, a na ile z braku doświadczenia reżysera, który zaproponował wystawić Czechowa w umownej formie, nie ograniczając się do inscenizacji dramatu „rozgadanych inteligentów”.