Milczący lama. Buriacja na pograniczu światów

Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016

XII Pandito Chambo Lama Daszi Dorżo Itigełow w ostatnią medytację wszedł w 1927 roku. Wkrótce potem został pochowany. Ekshumowane we wrześniu 2002 roku ciało byłego zwierzchnika wschodniosyberyjskich buddystów zachowało się w znakomitym stanie. Kolejne komisje lekarskie i naukowe nie potrafiły wyjaśnić tego zjawiska. Wieść o niezwykłym wydarzeniu rozniosła się daleko poza granicami Rosji. Wreszcie XIV Dalajlama oświadczył, że nie ma w tym niczego nadprzyrodzonego, bo zaawansowani jogini potrafią zachowywać ciało w stanie medytacyjnego czuwania nawet długo po medycznym stwierdzeniu śmierci.

Kult wiecznotrwałego ciała stał się faktem. Itigełow przyciąga tłumy. Umieszczony nieopodal kolorowych straganów zawalonych dewocjonaliami i pamiątkami staje się coraz pojemniejszym symbolem. Do buriackiego klasztoru w Górnej Iwołdze przybywają nie tylko zwykli śmiertelnicy, ale także najbardziej wpływowi ludzie światowej polityki. Buddyjska Tradycyjna Sangha Rosji w ciągu zaledwie dekady skroiła wielowątkową opowieść o nieśmiertelnym joginie, organicznej wspólnocie i jej miejscu w świecie. O rosyjsko-mongolskim postsowieckim pograniczu utkanym ze skrawków kultur Europy Wschodniej, Wielkiego Stepu i himalajskich płaskowyżów. I państwie rozciągającym się od Bałtyku po Pacyfik.