Ruchome splątania

Współczesne choreografie są formami komunikacji, współpracy, przylegania do świata i zachodzących w nim zmian. Redefiniują nasze relacje z innymi ludzkimi i nie-ludzkimi, z czasem, przestrzenią, różnego rodzaju sposobami poznawania rzeczywistości. Skupiają się na ucieleśnieniu jako metodzie badawczej, warunkującej poznanie i na ciele – miejscu emocji, afektów, przepływów, wielokierunkowych energii i potencjalności. Kiedy rzeczywistość zapisana i praktykowana jest w ciele, otwiera się przestrzeń manifestacji kulturowych w tańcu, ruchach, odsłuchach, zmysłowych poruszeniach.

Teksty zebrane w tym numerze „Performera” stanowią ruchome splątania różnych perspektyw, praktyk, strategii, dla których punktem wspólnym są relacje z układami, konstelacjami, konfiguracjami ciał. Ciał, które mogą stawać się przestrzenią oddziaływania materialnych i dyskursywnych sił, powodujących, że dzięki ciałom wchodzimy w relacje ze światem. Różne sposoby ujmowania choreografii – od praktyki tanecznej i ćwiczącej ciało, przez praktykę pracy kolektywnej po ucieleśnione towarzyszenie, tworzące międzygatunkowe sojusze, pozwalają spojrzeć na choreografię jako na performatywny projekt relacyjny, polityczny, etyczny i estetyczny jednocześnie.

Agata Siniarska i Zuzanna Berendt towarzyszą sobie w rozmowie/dialogu o współbyciu, współtworzeniu, współmyśleniu w życiu codziennym, w praktykach badawczo-artystycznych, w poznawaniu, wytwarzaniu i sytuowaniu wiedzy, w kontaktowaniu się ze światem naturokulturowym. To dialog o uważności, czułości, towarzyszeniu, ruchu i współobecności – a może dialog o miłości, który czyta się w poruszeniu i wdzięczności za podzielenie się przez Autorki ruchami, (bo nie tylko narzędziami) towarzyszenia.

Eryk Makohon opisuje ruch w strategiach reżyserskich i choreograficznych, gdzie preekspresywna dramaturgia ciała, operowanie energią, sensualnością, rytmem, stanowią języki komunikacji, wyrażania, nawiązywania relacji z odbiorcami, zarówno życiu codziennym, jak i w praktykach tanecznych i choreograficznych. Zuzanna Kann-Skorupska zadaje pytanie o potencjalną ponadczasowość klasycznych tańców indyjskich, problematyzując ich kontekstową aktualność jako form artystycznych.

Z kolei Karolina Graca wraz z kobiecym kolektywem pracującym w Krakowskim Centrum Choreograficznym zaprasza do lektury autowywiadu o feministycznych praktykach choreograficznych, o tym, czym może być choreografia, choreograficzna współpraca instytucjonalna, o współtworzeniu spektakli choreograficznych i tanecznych.

Zofia Lorek przenosi nas w refleksje dotyczące fonosfery w Akropolis Jerzego Grotowskiego, gdzie choreografie dźwiękowo-ruchowe wytwarzają dramaturgie fonosferycznego krajobrazu. Anna Królica w swoim tekście akcentuje zaś wątek choreografii przestrzennej i architektonicznej, odpowiadających za wytwarzanie i mapowanie pamięci miasta i miejsc. Wśród choreografii krytycznych, a jednocześnie uzdrawiających i dających potencjał do osłabiania normatywnych, przemocowych kulturowych uwikłań cielesności jest projekt Dominiki Knapik i Patrycji Kowańskiej Gruba i Głupia.

To tylko niewielka zapowiedź sieci splątań połączonych choreograficznym układem tekstów, które prezentujemy w numerze. Wierzymy, że przedstawione w nim odsłony rozumienia choreografii po-ruszą i poszerzą nasze wyobraźnie, zmysły i ciała. I być może pozwolą odrobić lekcję ruchów potrzebnych do towarzyszenia innym i światu…

Zespół redakcyjny

• Monika Blige, Łucja Iwanczewska, Dariusz Kosiński, Karolina Sołtys (skład i korekta), Wanda Świątkowska, Katarzyna Woźniak

Projekt okładki

• Barbara Kaczmarek