Albahaca Elizabeth

Aktorka, reżyserka. Urodzona w 1937 roku w Caracas. Z zespołem Teatru Laboratorium i Grotowskim zetknęła się po raz pierwszy w 1965 roku na Festiwalu w Nancy. Uprzednio w latach 1958–65 związana z Teatro Universitario w Caracas (dyrektor Nicolas Curiel), gdzie grała w wielu spektaklach. Była też asystentką reżysera i aktorką w teatrze dla młodzieży. Z teatrem Universitario podróżowała na festiwale do Meksyku, Stanów Zjednoczonych i do Wiednia.

W 1961 roku przebywała w Paryżu na stażach aktorskich Edmunda Bauchamps, aktora z zespołu Jeana-Louisa Barrault; studiowała mim u Jacquesa Le Coq’ua i taniec z Winifred Winerer, była również uczennicą Marthy Graham. Po powrocie do Wenezueli, poza pracą w Teatro Universitario, należała do zespołu tanecznego kierowanego przez Griska Holgin i Sonię Sanoja.

W 1965 roku wyjechała z teatrem Universitario de Caracas na festiwal do Nancy, gdzie po raz pierwszy spotkała Jerzego Grotowskiego. Następnie występowała z tym zespołem w Moskwie, Pekinie, a także w Polsce, prezentując spektakl Yo Bertolt Brecht w Warszawie i we Wrocławiu. Po rozmowie z Grotowskim, jaką odbyła w czasie pobytu teatru Universario de Caracas we Wrocławiu, zostaje przyjęta do Zespołu Laboratorium (oficjalnie od września 1965). Odtąd uczestniczy we wszystkich pracach artystycznych i treningowych Teatru, w tym w próbach do Samuela Zborowskiego, Ewangelii i Apocalypsis cum figuris. W ostatecznej wersji Apocalypsis cum figuris z lutego 1969 gra jedyną w tym spektaklu rolę kobiecą, Marię Magdalenę. Wykonywała ją samodzielnie przez cztery lata do jesieni 1972, kiedy przerwała na kilka miesięcy występy z powodu narodzin syna. W tym momencie rolę tę przejęła również Rena Mirecka i od tej pory postać ta była grana na przemian przez obie aktorki.

W pierwszym okresie parateatralnym (1970–75) Elizabeth uczestniczyła w projekcie Święto, biorąc udział w pierwszej i jedynej jego wersji w Brzezince (czerwiec 1974) oraz potem w działaniach pochodnych od Święta w Australii, a następnie w tzw. Special Projects.

W roku 1980 występuje gościnnie w Centro di Ricerca Teatrale di Pontedera w spektaklu Loro (Oni) Witkacego, obok m.in. Jerzego Stuhra (reżyseria Giovanni Pampiglione; spektakl ten był pokazywany gościnnie w Krakowie, Warszawie i we Wrocławiu w maju 1980 roku).

Jesienią 1980 roku wyjeżdza na kilkumiesięczny pobyt do Wenezueli z rodziną. Grotowski zaleca jej jednak, by przedłużyła pobyt na rok 1981. W czasie gdy przebywa w USA i Kanadzie, w Polsce zostaje wprowadzony stan wojenny, Grotowski udaje się na emigrację, a Teatr Laboratorium zostaje rozwiązany. Od tego momentu mieszka w Montrealu i jest związana z Le Groupe de la Veillée, gdzie w latach 1982–85 była instruktorem pracy fizycznej i głosowej w Studio Pracy Aktorskiej; prowadziła także kursy na uniwersytecie UQAM w Montrealu.

W 1984 na zaproszenie Roberto Bacciego gra w Picolo Teatro di Pontedera w reżyserowanym przez niego spektaklu Zeitnot wg Ingmara Bergmana; w roku 1986 kreuje rolę Medei w spektaklu reżyserowanym przez Dario Marconciniego w teatrze w Butti.

Od końca lat 80. stale współpracuje z zespołem teatralnym TET (Tailler Experimental de Teatro) w Caracas oraz z Teatrem La Veillée w Montrealu. Do Caracas jeździ regularnie, by reżyserować przedstawienia dramatów i adaptacji teatralnych. I tak w roku 1988 prowadziła pracę na bazie Ryszarda III Williama Shakespeare’a, w roku 1991 wystawiła adaptację Ferdydurke Witolda Gombrowicza, a następnie adaptacje Procesu Franza Kafki (1993 i 1997 – 2. wersja) i Biesów Fiodora Dostojewskiego (1994). W roku 1996 inscenizowała Pannę Julię Augusta Strindberga i Czekając na Godota Samuela Becketta, a w 2000 Król umiera Eugenia Ionesco. Wielkie uznanie zdobyła inscenizacją i wykonaniem głównej roli w La Noche de Molly Bloom według fragmentu Ulissesa Jamesa Joyce’a w adaptacji Sinistera (2008; spektakl ten m.in. był pokazywany we Wrocławiu w sali Laboratorium w sierpniu 2009). W roku 2012 pracowała w Caracas nad spektaklem Dla Fedry Pera Olofa Enqvista w Teatrze Teresa Carreňo. Dwie jej realizacje w Caracas (Proces w wersji z 1993 i Król umiera) otrzymały nagrodę krytyki za najlepsze inscenizacje roku.

W Montrealu w Teatrze La Veillée wyreżyserowała w 1997 nową wersję Procesu Kafki, a w roku 2003 L’Impromtu de l’Alma Eugene’a Ionesco. Gra też w inscenizacjach Powrotu Herolda Pintera (1991) i w adaptacji Ameryki Franza Kafki (1992) w reżyserii Gregory Hladego (aktora z zespołu Anatolia Wasiliewa).

Poza Montrealem i Caracas prowadzi też dorywczo kursy Praca nad głosem (Travail vocal) w Paryżu, w Brazylii i w Szwajcarii.