Zawadski Jurij Aleksandrowicz

(1894–1977), rosyjski reżyser, aktor. W latach 1915–24 pracował w Studio Jewgienija B. Wachtangowa (grał m.in. Kalafa w legendarnej Księżniczce Turandot Carlo Gozziego, 1922). Następnie, do 1931 działał pod kierunkiem Konstantego S. Stanisławskiego jako aktor MChAT (m.in. Czacki w Mądremu biada Aleksandra Gribojedowa, 1925), jednocześnie prowadząc własne studio (założone w 1924, działające do 1936), w którym wystawiał spektakle nawiązujące do stylu Wachtangowa (Wilki i owce Aleksandra Ostrowskiego, 1934). W latach 1932–35 był dyrektorem Centralnego Teatru Armii Czerwonej. W 1936 wraz z częścią swoich wychowanków został przeniesiony decyzją władz do teatru w Rostowie nad Donem. Powrócił do Moskwy w 1940, obejmując stanowisko głównego reżysera Teatru im Mossowietu (Mirandolina Carlo Goldoniego, 1940; Poskromienie złośnicy Williama Shakespeare’a, 1938; Maskarada Michaiła Lermontowa, 1963; adaptacja Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego, 1969). Od 1940 był także wykładowcą reżyserii w Państwowymi Instytucie Sztuki Teatru (GITIS) w Moskwie, gdzie zetknął się z nim Grotowski. Mimo stosunkowo krótkiego, kilkumiesięcznego okresu współpracy, Grotowski uznawał Zawadzkiego za jednego ze swych mistrzów. Nie tylko w tym sensie, że reprezentował wielką, a wówczas wciąż ukrytą, tradycję teatru rosyjskiego XX wieku, ale też, a nawet przede wszystkim, dlatego że – jak wspominał – to właśnie Zawadskiemu zawdzięczał lekcję politycznej etyki. Według wielokrotnie powtarzanych opowieści, Zawadski, który mieszkał w luksusowych – jak na ówczesną Rosję – warunkach, miał w domu paszport, a do swojej dyspozycji limuzynę, pokazał to wszystko Grotowskiemu, by następnie przekreślić owe „zdobycze” słowami: „Pamiętaj, Jerzy, nie warto”. Zawadskiemu zawdzięczał Grotowski także umożliwienie wyjazdu do Bajram-Ali na skraju pustyni Kara-kum w Turkmenii.